fb tt
Zaburzenia rytmu serca

Zaburzenia rytmu serca oraz zaburzenia przewodzenia impulsów elektrycznych w sercu

Piotr Bienias

Zaburzenia rytmu i przewodzenia w sercu to sytuacja, kiedy dochodzi do nieprawidłowego rozprzestrzeniania się impulsów elektrycznych w obrębie mięśnia sercowego, wówczas serce może bić zbyt szybko, zbyt wolno lub nieregularnie. Problemy medyczne związane z zaburzeniami rytmu serca są niezwykle złożone, dlatego bez pomocy i indywidualnej dla danego pacjenta opinii kardiologa nie można w sposób ogólny omówić wszystkich zagadnień z nimi związanych.

Zaburzenia rytmu i przewodzenia serca:

- mogą być niezagrażające życiu lub stanowić jego zagrożenie, w tym doprowadzać do nagłego zatrzymania krążenia i zgonu

- mogą być zupełnie bezobjawowe lub dawać różnie nasilone objawy: najczęściej kołatania serca, uczucie duszności lub dyskomfortu w klatce piersiowej lub rzadziej objawy niedokrwienia mózgu związane z nieefektywną pracą serca – objawy te to najczęściej zawroty głowy, mroczki przed oczami, a nawet zasłabnięcia i omdlenia (krótkotrwałe utraty przytomności)

  • mogą przebiegać z miarowym rytmem serca (miarowym pulsem) albo rytm serca/puls są okresowo lub całkowicie niemiarowe
  • mogą przebiegać z prawidłową tj.  60-100/min., albo z wolną (<50-60/min.) lub szybką (>100-120/min.) częstością pracy serca/pulsem obwodowym
  • mogą przebiegać z prawidłowym ciśnieniem tętniczym, albo jego nadmiernym obniżeniem lub niekiedy wręcz z jego podwyższeniem
  • niektóre zaburzenia rytmu serca mogą skutkować powikłaniami zatorowymi (np. udarem mózgu), co dotyczy przede wszystkim chorych z migotaniem przedsionków
  • mogą być wyłączną, izolowaną chorobą serca, albo pojawiać się na skutek innych chorób (zwłaszcza niedokrwienia serca, zaburzeń elektrolitowych lub chorób tarczycy). W tej drugiej sytuacji odpowiednie leczenie choroby zasadniczej może spowodować ustąpienie arytmii
  • niewielka liczba zaburzeń rytmu serca występuje także u osób całkowicie zdrowych, a ich liczba najczęściej zwiększa się wraz z wiekiem

Warto pamiętać, że prawidłowa i miarowa częstość pracy serca (prawidłowo częsty puls) nie wyklucza występowania zaburzeń rytmu serca. Aby rozpoznać arytmię lekarz musi stwierdzić charakterystyczne nieprawidłowości w standardowym EKG lub lepiej w trakcie dłuższej rejestracji elektrycznej pracy serca tj. 24-godzinnym lub dłuższym badaniu holterowskim. Zaburzenia rytmu serca to choroba elektrycznej aktywności pracy serca i nie ma innej możliwości by potwierdzić albo wykluczyć arytmię, jak wykonanie rejestracji elektrokardiograficznej.  

W normalnych warunkach nie odczuwamy pracy swojego serca, ale przecież każdemu się zdarzyło odczuwać mocne bicie serca. Czy to arytmia? Niekoniecznie. Stres, emocje, strach, lęk, zakochanie, duży wysiłek fizyczny i in. mogą skutkować krótkotrwałym odczuwanie kołatania serca, najczęściej przyspieszonego i miarowego. To najczęściej efekt fizjologicznej tachykardii zatokowej, która jest wtórna do ww. stanów i nie stanowi rozpoznania arytmii.

 
Czy ja mam arytmię?

Aby mięsień sercowy mógł prawidłowo się kurczyć musi być pobudzany przez impulsy elektryczne. W warunkach prawidłowych impulsy elektryczne powstają w prawym przedsionku serca w wyspecjalizowanej strukturze, tj. węźle zatokowo-przedsionkowym. Analizując elektrokardiogram lekarz umie rozpoznać, czy właśnie tam impulsy elektryczne powstają.

Jeśli usłyszysz lub przeczytasz w dokumentacji, że Twój rytm serca to rytm zatokowy, to znaczy, że wszystko jest w porządku (często w opisie EKG znajduje się skrót „RZM” tzn. rytm zatokowy miarowy). Każde pobudzenie, które powstanie w innym niż węzeł zatokowo-przedsionkowy miejscu (a może się tak zdarzyć) to najczęściej będzie właśnie pobudzenie nieprawidłowe, czyli arytmia.

Co należy wiedzieć?

W każdym wypadku, kiedy pacjent odczuwa objawy, które mogą wywoływać zaburzenia rytmu serca należy skontaktować się z lekarzem (wymienione wyżej). Tylko w wyniku indywidualnej oceny lekarskiej uwzględniającej rodzaj objawów, zapis EKG i inne współistniejące obciążenia chorobowe, będzie można podjąć właściwe postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne. Nie wolno zwlekać, ponieważ część zaburzeń rytmu serca to arytmie potencjalnie zagrażające zdrowiu i życiu.

Zaburzenia rytmu serca to nie koniec świata! Nowoczesne leczenie zaburzeń rytmu i przewodzenia serca

Leczenie dobierane jest indywidualnie prze kardiologa! Najważniejsze jest leczenie choroby, która wywołuje arytmię, o ile taka choroba występuje np. niewydolności serca, choroby wieńcowej, czy nadczynności tarczycy. W większości przypadków dobrze dobrane leki antyarytmiczne pozwolą złagodzić lub wyeliminować arytmię. W niektórych sytuacjach konieczne będzie leczenie zabiegowe w szpitalu, np. kardiowersja elektryczna, ablacja, wszczepienie na stałe stymulatora (rozrusznika) serca albo kardiowertera-defibrylatora. Niektóre arytmie wymagają wyłącznie obserwacji i niepodejmowania żadnych kardiologicznych interwencji.