Fakty i mity – Holter-EKG – czy duża aktywność podczas badania nie zaburza rejestracji pracy serca?

Piotr Bienias

Monitorowanie EKG metodą Holtera to jedno z podstawowych badań diagnostycznych w kardiologii. Rejestracja ta pozwala określić zarówno częstość pracy serca, jak również występowanie skurczów prawidłowych (zatokowych) lub nieprawidłowych (zaburzeń rytmu serca, arytmii). Monitorowanie trwa zwykle 24 godziny, ale może być wydłużone do 3 a nawet 7 dni.

Urządzenie holterowskie rejestruje aktywność elektryczną serca, dlatego im lepszy jakościowo zapis tym bardziej dokładna analiza i trafność diagnozy. Wiele czynników wpływa na dobrą jakość zapisu, m.in. właściwe przygotowanie skóry pacjenta przed przyklejeniem elektrod (przez technika), indywidualne cechy osobnicze pacjenta (właściwości skóry, grubość tkanki podskórnej, potliwość), jakość elektrod i klasa rejestratora, bieżąca aktywność oraz dbanie o stan elektrod i urządzenia przez pacjenta.

To zupełnie normalne, że w trakcie monitorowania nieuchronnie występują większe lub mniejsze zakłócenia elektrycznej rejestracji, czyli artefakty. Wynik zostanie wydany, o ile technik a później lekarz będą w stanie zapis oczyścić z tych zakłóceń.

Najlepsze jakościowo EKG (bez artefaktów lub z ich niewielką ilością) uzyskuje się, jeśli badana osoba pozostawałaby w bezruchu, ale w badaniu metodą Holtera nie o to chodzi! Badanie musi się odbywać w trakcie codziennej, normalnej aktywności! Nie zaszkodzi również wykonać w trakcie badania jakiś większy wysiłek (w zależności od możliwości badanej osoby, np. bieg, szybszy spacer, wchodzenie po schodach itp.). Jest to zwłaszcza istotne, gdy występowanie dolegliwości, które są powodem badania holterowskiego wiąże się właśnie z wysiłkami fizycznymi. W trakcie badania holterowskiego nie wolno się specjalnie oszczędzać, ale nie ma też potrzeby aby podejmować nadmierne i długotrwałe wysiłki, których w normalnych warunkach nie wykonujemy.

Niekiedy zdarza się, że zakłócenia rejestracji elektrokardiograficznej są tak nasilone, że niestety pozostaje tylko powtórzyć badanie. Aby tego uniknąć i aby zapis był jak najlepszej jakości należy pamiętać o podstawowych zasadach:

• przed badaniem należy dokładnie się umyć z użyciem mydła czy żelu, aby odtłuścić skórę. Nie należy po umyciu nakładać na skórę żadnych tłustych kremów lub balsamów. W miejscu, w którym będą przyklejone elektrody owłosienie u mężczyzn powinno być zgolone (może to zrobić również technik w pracowni, ale wówczas warto zabrać ze sobą swoją golarkę). Kwestia stroju pozostaje sprawą dyskusyjną, zarówno strój luźny, jak i obcisły ma swoje wady i zalety. Wydaje się, że najlepsze będzie ubranie przylegające do ciała, ale nie nazbyt obcisłe.
• podczas badania nie należy brać prysznica lub pełnej kąpieli, ponieważ spowoduje to awarię urządzenia i/lub odklejenie elektrod. Warto wiedzieć, że za uszkodzony w ten sposób aparat holterowski można być pociągniętym do finansowych konsekwencji; rejestratory nie są tanie a ich koszt może sięgać nawet 10 tys. złotych!
• podczas badania nie wolno jest używać takich urządzeń jak poduszka czy koc elektryczny (mogą one zakłócać pracę Holtera). Długotrwałe korzystanie z telefonu komórkowego może również powodować zakłócenia związane z wytwarzanym polem elektromagnetycznym. Dlatego na czas badania zaleca się umieszczenie telefonu komórkowego w znacznej odległości od rejestratora i ograniczenie do minimum wykonywanych rozmów.
• podczas badania należy okresowo kontrolować elektrody i jeśli zaczynają się odklejać należy je dokleić plastrem (podczas zakładania technik zawsze przekazuje wskazówki jak postępować).
• podczas snu należy w miarę możliwości unikać spania na brzuchu (zwiększa się możliwość odklejenia elektrod i większej liczby artefaktów)

Niezależnie od starań o dobrą jakość zapisu holterowskiego należy pamiętać, aby podczas badania leki były przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza. Należy również prowadzić dzienniczek najważniejszych aktywności oraz występujących dolegliwości podczas badania.