fb tt
nie-HDL czyli nowy parametr w lipidogramie

Piotr Bienias

Od wielu lat większość pacjentów wie, że w ocenie stężenia lipidów we krwi największe znaczenie ma wartość stężenia „złego cholesterolu, czyli cząsteczek LDL. Także wiadomo, że im większe zagrożenie powikłaniami sercowo-naczyniowymi (zawałem serca, udarem mózgu i in.) to stężenie LDL musi być mniejsze.

Niskie stężenie LDL to aktualnie dalej najważniejszy cel leczenia chorych z podwyższonym ryzkiem sercowo-naczyniowym. W wyniku najnowszych i przeprowadzonych na bardzo dużej liczbie pacjentów badań okazało się, że kolejnym bardzo ważnym parametrem oceny lipidogramu jest również nie-HDL. Parametr ten można określić jako drugorzędowy cel terapeutyczny, zwłaszcza u osób obarczonych zwiększonym ryzykiem kardiometabolicznym np. z cukrzycą. Nie-HDL został też uwzględniony jako jeden z elementów w ocenie wieloletniego ryzyka sercowo-naczyniowego w najnowszej, ogłoszonej w 2021 roku wersji stosowanych od wielu lat skalach SCORE (kalkulator do samodzielnego obliczania ryzyka w tej skali będzie w przyszłości dostępny na naszej stronie).

Stężenie nie-HDL to po prostu różnica między stężeniem cholesterolu całkowitego a stężeniem „dobrego cholesterolu” czyli HDL. Prawidłowa wartość nie-HDL dla bez chorób sercowo-naczyniowych i bez istotnych czynników ryzyka wynosi <145 mg/dl. Podobnie jak w przypadku LDL, im ryzyko to jest większe, tym stężenie nie‑HDL musi być mniejsze. Różnica w pożądanych celach terapeutycznych między nie‑HDL a LDL wynosi 30 mg/dl, tzn. że jeśli celem dla określonego pacjenta będzie stęż. LDL <55 mg/dl to również celem będzie nie-HDL <85/mg/dl. 

W przypadku, gdy pacjent osiągnął już docelowe stęż. LDL (stosując najczęściej statynę i/lub ezetymib) a wartość nie-HDL jest dalej podwyższona, to lekarz może zdecydować o intensyfikacji terapii dołączając np. kolejny preparat, zazwyczaj fenofibrat. Lekarz zawsze indywidualnie dobierze określone preparaty farmakologiczne i ich dawki, tak aby korzyść i bezpieczeństwo terapii były dla pacjenta jak największe. Pamiętajmy, że leczenie zaburzeń lipidowych musi być zawsze połączone z odpowiednią dietą i regularnym wysiłkiem fizycznym.

Docelowe pożądane wartości nie-HDL w zależności od ryzyka sercowo-naczyniowego:

  • umiarkowanym <130 mg/dl (3,4 mmol/l)
  • dużym <100 mg.dl (2,6 mmol/l)
  • bardzo dużym <85 mg/dl (2,2 mmol/l) lub nawet mniej